Hiztegia

A | B | C | D | E | F | G | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | X | Z
sakónuna, -e
salda-gizon
sakónuna, -e, sakónunia. (c). izena. Hondonada. Sakonuna batian jarri giñuan dendia. Ik. sakon.
sakrámentu, sakrámentua. (b). izena. Sacramento. Zazpi die sakramentuak.
sakristau, sakristáua. (b). izena. SANKRÍSTAU. Sacristán. Sankristauak soiñua jo ta dantzan eiñ. Anjelusa illuntzian jote ebanian, laga dana dagon lekuan da etxera. Adinekoek bigarren forma erabiltzen dute gehienbat. Badu bere logika: san+kristau, izen aproposa langintza horretarako.
sakristíxa. SANKRISTÍXA. SANKRISTÍXA zenbait adinekok. 1. sakristixa, sakristixía. (b). izena. SANKRISTIXA. Sacristía. Oiñ etxian etaratzen da meza-dirua, baiña len sankristixan; etxiak etzaban ikusi be eitten aura. Ben. 2. sakristixa, sakristixía. (b). izena. SANKRISTIXA. Brageta. I, sakristixia zabalik daukak. Umorezkoa.
saku. Ik. záku.
sakúta, sakutía. (d). izena. . Saúco. Ik. flot, intxúsa.
sála, sália. (b). izena. Sala. Salan eingou lo. Gehienetan etxeko logela ederrenari esaten zaio. txakurrán sálara joan. (c). esapidea. TXAKURRÁN SÁLARA BIALDU. Pikutara, antzarrak perratzera joan, bialdu. Bueno i, joan ari txakurran salara.
salábardo, salábardua. (c). izena. Makila luzearen puntan txano formako sare konikoa duen arrantza tresna.   Esparavel. Ik. espárbel.
salátu. (d). du aditza. Salaketa jarri; baita isilik gorde beharrekoa inori esan.   Denunciar; también contar a otra persona lo que no conviene saberse. "Arek salatu dau", entzun izan zuan; denunziau ero. Bergaran ia galdua, Oñatin osasun oneko.
saláu, saláua. (b). adjektiboa. Salado, -a, gracioso, -a. Orren aitta oso salaua zan. Ik. gázi.
saláundi, saláundixa. izena. Sala handia. Gure baserrian hala deitzen zaio logela handienari. Salaundixan otz eitten dau.
salbadore, salbadoría. (b). izena. Salbatzailea.   Salvador. Sin. salbatzáille.
sálbaje, sálbajia. (b). adjektiboa. Salvaje. Mutikotan salbaje utsa zan.
salbajekerixa, salbajekerixia. (b). izena. Salvajada.
salbákonduto, salbákondutua. (d). izena. Gerra denboran-eta batetik bestera ibiltzeko behar zen txartela.   Salvoconducto. Salbakondutua biar izeten zan Bergara juteko be. Ben.
salbatzáille, salbatzaillía. (b). izena. Salvador. Sin. salbadore.
salbáu. (a). da-du aditza. Salvar(se).
salbazíño, salbaziñúa. (b). izena. Salvación. Eranai lagatzia izan zan aren salbaziñua.
Sálbe, Sálbia. (c). izena. Amabirjinaren ohorezko kantua eta elizkizuna, jai bezperetan eta egin ohi dena.   La Salve. Gero illuntzian Salbia. Eta Salberako etorte zien kriau ta kriada zeren danak. Sot./ Errezau daigun salbe bat. Azen.: salbía ere bai.
sálda. 1. salda, saldía. (a). izena. Caldo. Artukou salda bero bat? Porru-salda, oillo-salda, etab. 2. salda, saldía. (c). izena. Burdina irakina.   Metal fundido, colada. Altos Hornosen iru lagun il zien gaiñera saldia jausitta. Sin. burdiña-salda, koláda.