Hiztegia

A | B | C | D | E | F | G | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | X | Z
máilla
maittátu
máilla.
© Jaione Isazelaia
1. máilla, máillia. (b). izena. Peldaño, escalón. Illunetan etzeban maillia ikusi tta muturrez aurrera jausi zan. Ik. armáilla.
2. máilla, máillia. (b). izena. Categoría, rango. Donostiara maillatxua daukan jentia joaten da beraniatzera./ Kostako jak nere maillia arrapatzia. 3. mailla. Ik. katémailla.
maillátu. 1. maillatu. (b). da-du aditza. Abollar(se), magullar(se). Atzo ekarrittako kotxia gaur maillatu dau./ Sagarrak agiakin eretxi ezkero maillatu eitten die. Ik. aputxúrrau, mazpílddu. 2. maillatu, maillatúa. (b). izena. Abolladura. Maillatua daukan frutiak eztauka estimaziñoik.
máillu, máillua. (b). izena. Esku-mailuka handia.   Martillo grande de mano. Sega-mailluakin pikatzen da segia. Gure etxean sega pikatzekoaz esaten da. komentario 1 Ik. maillúka.
© Iñaki Arana
maillúka, maillukía. (a). izena. Martillo. Bietza jo dot maillukiakin.
maillúkari, maillukaríxa. (c). izena. MAILLUKETARI. Mailukaz lan egiten duen behargina.   Martilleador. Errementarixan laguntzaillia izete zan maillukari eitten zebana. Martinetero ere esan izan omen da. MAILL komentario 1
© Jaione Isazelaia
máilluki, máillukixa. (a). izena. . MAILLUBI, MAILLABI (EIB.). Fragaria vesca. Marrubia.   Fresa Landatuak edo muga baztarretan-eta berez etortzen direnak. Azen.: maillúki ere bai.
© Jaione Isazelaia
máilluki bédar, máilluki bedárra. (d). izena. . Potentilla sterilis. Fresa estéril. Lurrean asko zabaltzen den belar narrasa. Mailuki landarearen antz handia du. Azen.: maillúki bédar ere bai.
máiña, máiñak. (b). izena. Ume negarra; gezurretakoa denean, batik bat.   Llanto infantil, sobre todo cuando es fingido. Txikixak maiña baten pasau dau goiz guztia./ Gaur maiñak dauzka Anek./ Hodei, ez eiñ maiñaik. Pluralean, batik bat.
© Josu Okina
maiñóntzi, maiñóntzixa. (c). adjektiboa. (adierazkorra.) Maina asko duen haurra. Mañoso, -a, llorón, -a. Baiña, baiña Sin. maiñoso.
maiñóso, -a. adjektiboa. 1. maiñoso, maiñosúa. (b). adjektiboa. Mañoso, -a, llorón, -a. Maiñoso negargarri bat eindda dago zuen mutikua. Ik. maiñóntzi. 2. maiñoso, maiñosúa, -ía. (c). adjektiboa. Esku onekoa, eskutsua.   Habilidoso, -a, manitas. Mozkorra ta nai dan dana izangok, baiña oso maiñosua dok aura lanian. Sin. esku onéko, eskutsu.
máior, maiórra. (d). izena. Nagusia, edade nagusira eldutakoa.   Mayor de edad. Erremeixia e. guk, aremaittakuan geratzen zanian, guk etxera etorri biar izeten giñuan, baiña gizakume ta kanpotik etorte zien mutill da, ia maiorrak, jokuan. Hil./ Edade maiorrera aillegautako seme-alabak dauzka. Adinekoei entzuten zaie inoiz.
maiórazko, -a. 1. maiórazko, maiórazkua, -ia. (b). izena. Mayorazgo, heredero, -a en un caserío. Sasoi baten basarriko maiorazko izatia kategorixa aundixa zuan./ Semeik etzan basarrixan alaba nausixa maiorazkia. 2. maiórazko, maiórazko, -ia. (c). izena. Etxearen jabe (eta ez errentero) den baserriko seme edo alaba nagusia. Beittiko maiorazkua eta Idarrañeko maiorazkua sasoi baten emen inguruko maiorazko bakarrak.
maiórazko-étxe, maiórazko-etxía. (d). izena. Bere buruaren jabe zen baserria, errentero-etxea ez zena.   Mayorazgo. Idarra izango zan sasoi baten Uberako maiorazko-etxe bakarrenetaikua. Ik. errentéro.
maiordómo, maiordomúa. (c). izena. Eliza edo ermitako diru kontuak eramaten dituena. Txandakako kargua normalean.   Mayordomo. Datorren urtian tokatzen jaku maiordomo. Lehenago, aberats-etxeko administrazailea ere bai. Idarraiñekua ei zuan Monzonen maiordomua.
máistra, -o, máistria, -ua. (a). izena. Maestra, -o. Gero ta maistro euskaldun geixao dago./ San Juango maistrian semiakin etorri naiz. Sin. máixu. Ik. marí-máistra. maistra txiki, maistra txikixa. izena. (Antzuola) "Ume txikiei eskola ematen zien irakaslea. Patri maistra txikixa zan." (Lar Antz). máistro-máistra, máistro-máistrak. (c). izena. Maistroa eta maistra. Len Uberan maistro-maistrak egoten zien.
máistrona, miástronia. (c). adjektiboa. Maestrona, mandona. Ondo ezautzen jonat eta maistrona majua don aura. Aindduko jon dabillen lekuan.
maittásun, maittasúna. (b). izena. Amor. Ezotsan maittasun aundirik abadiai./ Maittasuna gora ta maittasuna bera, baiña azkenian dirudunakin ezkondu. Ez da oso erabilia; maittasun gutxi zotsan lanai, eta horrelakoetan, gehienbat.