Hiztegia

A | B | C | D | E | F | G | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | X | Z
Kandeláixo eguna
kanpánilla
Kandeláixo eguna. (c). izen propioa. KANDELAIXO. Kandelario eguna (otsailak 2).   El día de la Candelaria Atzo zan Kandelaixo ta gaur Santageda bezperia. KANDELAIXO soilik ere bai. Kandelaixo bero, negua gero, kandelaixo otz, negua motz. (c). esaera. Kandelaixo egunian egualdi ona baiño obe ei da otsua ardi artian ikustia. (c). esaera.
kandéla-négar, kandéla-negárra. (c). izena. Gota de cera derretida. Kandela-negarrez beteta zeuan elizia. Ik. argízai-négar, ur-négar.
kandeléro, kandelerúa. (c). izena. Candelero.
kándill, kandílla. (d). izena. Candil; de carburo, según Donato. Kurtzelua aretxek zeban izena, petrolio-ontzixak. Karburuakin bazan kandilla esaten zan, eta petroliuakin bazan kurtzelua. Ik. kínke, kúrtzelu.
kánela, kánelia. (b). izena. Canela.
kángrejo, -u, kángrejua. (a). izena. Cangrejo de rio.
kángrena, kángrenia. (c). izena. Tétano, gangrena.
kánika, kánikia. (a). izena. Canica. kániketan jokátu. (a). aditza. KÁNIKETAN IBILLI. Jugar a las canicas.
kánilla. 1. kánilla, kánillia. (c). izena. Upelei ipintzen zaien egurrezko txorroa.   Canilla, grifo de madera que se coloca a los toneles. Botillia betetakuan ondo itxi kanillia. Barrikak honendako duen zuloari kanilla-leku, edo kanilla-zulo. Zenbait etxetan burdinazkoei ere —normalean txorro deituei— kanilla esaten zaie. kanillako ur, kanillako ura. (c). izena. Txorroko ura. 2. kánilla, kánillia. (d). izena. Ehundegian, anezkaren barruan hariarekin joaten den zotza.   Canilla. Sin. txintxur. Sin. anezka-ziri. 3. kánilla, kánillia. izena. "Josteko makinaren haria batzekoa." (Lar Antz).
kanísu, kanisúa. (d). izena. Canesú. Bixkarrian eukitzen daben zatixa, gero andik bera beste bat daukanian, kanisua dauka. Bizkarreko zati bat; milla modutara, jositta-ero, suelto-ero. Klem.
kankáillu, kankaillúa. (b). adjektiboa. Handia eta baldarra.   Grandullón y desgarbado. Errezilgo iru kankailluk burrukia sortu zeben jaixetan. 2 komentario
kankatéko, kankatekúa. (c). izena. Kaskarrekoa, golpea.
kankildu. aditza. (Antzuola) "Jota egon, lehertuta egon... Bero onekin ziero kankildduta nao." (Lar Antz). KANKILDUTA EGON, batik bat. Sin. baldáu.
kano, kanua. (c). izena. (Oñati) Kokote-ingurua. Ola jarraiketan badok, joko aut kanuan eta ikusiko dok.
kanpáe, -i,, kanpáia. (a). izena. Campana. kanpae aundi, kanpae aundixa. izena. "Bueltarik jotzen ez duen kanpaia, agoniakoa. Agonixia joten dabena don... don... don... Astegunian kanpae aundixa ta jaixan kanpanbueltakua. Oiñ amaiketa laenetan, amaiketerdietan meza nausixa daonian joten dana." (Lar Antz). kanpai txiki, kanpai txikixa. (b). Uberan, hiruretatik txikiena, bueltaka jotzen dena. kanpanbueltako, kanpanbueltakua. "Bueltak ematen dituen kanpaia." (Lar Antz).
© Jaione Isazelaia
kanpai bédar, kanpai bedárra. (d). izena. . rhinantus mediterraneus. Campanilla. Bizi motza du. Berehala ateratzen du lora. Eskuan hartu eta eraginez gero kanpaiak bezela jotzen du. Asko ugaltzen da. Sin. kanpanilla bedar, txilin bedar, txirtxil bedar. komentario 1 Sin. dunba bédar.
kanpái-ots, kanpai-ótsa. (b). izena. Sonido de campana. Batzutan guretik entzuten die Elgetako kanpai-otsak.