Hiztegia

A | B | C | D | E | F | G | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | X | Z
géro. 1. gero. (a). adberbioa. Luego. geróko. 1. geroko. (a). adberbioa. GERORAKO. Para luego. —Noizko geldittu zate? —Geroko geldittu ga. GERORAKO ere bai, gazteen artean, gehienbat. 2. geroko, gerokúa. (b). izenlaguna. Etorkizuneko. Beti geroko esperantzan bizi izan ga./ Oingua ala gerokua da ori? Ik. aber gero. geróra. (c). adberbioa. A largo plazo. Baleike gerora asuntua konpontzia, baiña oingoz eztauka itxuraik./ Iñok eztaki gerora ze pasauko dan. 2. gero, gerúa. (c). izena. El futuro. Geruak esango zeiñek daukan arrazoi.
geróko. 1. geroko. (a). adberbioa. GERORAKO. Para luego. —Noizko geldittu zate? —Geroko geldittu ga. GERORAKO ere bai, gazteen artean, gehienbat. 2. geroko, gerokúa. (b). izenlaguna. Etorkizuneko. Beti geroko esperantzan bizi izan ga./ Oingua ala gerokua da ori? Ik. aber gero.
geróra. (c). adberbioa. A largo plazo. Baleike gerora asuntua konpontzia, baiña oingoz eztauka itxuraik./ Iñok eztaki gerora ze pasauko dan.
gérra. 1. gerra, gerría. (a). izena. Guda.   Guerra. Ik. gérrate. gerrá-áurre, gerrá-áurria. (b). izena. La anteguerra. Gerra-aurrian alkate egon zan. gerrá-dénpora, gerrá-dénporia. (b). izena. Azkenengo gerrak (1936-39) iraun zuen aldia. Gerra-denporan makiña bat ogi-beltz jan giñuan. gerrá-óste, gerrá-óstia. (b). izena. La posguerra. Gerra-ostian estrapelo demasa ibili zan. gerríak urten. (c). Gerra hasi.   Estallar la guerra. Gerriak urten zebanian soldauxkan zeuan Burgosen. 2. gerra, gerría. (b). izena. Demanda, burruka, sesioa.   Discusión, riña. Ume demonio onek gerria besteik eztauke./ Andra-gizonak beti gerran dabitz.
gérrate, gérratia. (b). izena. Gudatea, guda denpora.   Guerra, tiempo de guerra. Azkenengo gerratian burruka aundixak izan zien Elgeta aldian. Gerra eta gerrate Sin. gisa erabiltzen dira sarri. Hala ere, gerrara joan, gerran ibili, gerrarako gogua. Eta, azkenengo gerratian, gerrateko kontuak... entzuten zaie nagusiei. Ik. gerrá-dénpora, gerra.
gérri. 1. gerri, gerríxa. (a). izena. Cintura. Gerrittik izurrauta nabill. 2. gerri, gerríxa. (c). izena. Arbolaren gerria, enborra, ipurdi edo bururen oposizioan.   Tronco de árbol. Gure etxeaurreko artiak iru metro neurtzeittu gerrixan. Zutik dagoenean da, batik bat, gerri; botatakoan trongo ia beti.
gerrí-búelta, gerrí-búeltia. (c). izena. Gerrialde lodia.   Dícese de la ancha cintura; en tono jocoso, normalmente. Mekauben, andra orrek jaukak gerri-bueltia./ Lau anaiak bizi die oinddio, danak pe gerri-buelta ederreko gizonak. Baita gerria soilik, honelakoetan: Izaria zekarren batuta gerri-bueltan.
gérriko, gérrikua. (b). izena. Zinturoitzat erabiltzen den zapizko zirrindara luzea.   Faja. Arrijasotzailliak gerrikuakin eitten dabe lan.
gerríko miñ, gerríko míña. (b). izena. Dolor de cintura. Ezta gozua gerriko miña.
gertakizun, gertakizuna. (c). izena. Gertaera. Orduko gertakizunak oinddio goguan dauzkat. Gutxi erabilia.
gertáu. 1. gertau. (b). da aditza. Arropak jantzi eta apaindu.   Vestirse y acicalarse. Prepararse. Etxoin puxkat, oinddio gertatzeke nago ta. Sin. prepárau. 2. gertau. (b). da-du aditza. Preparar(se). Ze moduz gertau dozu esamiña?/ Gertau zaitte bronkia entzutera. Sin. prepárau. 3. gertau. (b). du aditza. Janaria prestatu.   Preparar la comida. Gaur bazkai gozua gertau dau amak. Sin. prepárau.
gértu. 1. gertu. (b). adberbioa. Prest.   Dispuesto, preparado. Ni gertu nago alkatiagana be joateko./ Armozua gertu dago. Sin. prest. 2. gertu. (b). adberbioa. GERTUAN. Urrean, hurbil.   Cerca. Ermua Eibartik gertu dago./Etxuat azertau baiña gertuan ibili nok.
gerturátu. (c). da-du aditza. Urreratu.   Acercar(se). Etzaittez orreana gerturatu be. Gutxi erabilia. Urreratu da arrunta.
gesal. GEZAL. komentario 1 1. gesal. GESÁLA. "Lo soso, lo que está sin sal. Lo que está desalado. Lo salado (!)." (Izag. Antz). 2. gesal, gesala. izena. (Leintz) Elur zapaldu eta urtua, batza.
gesáldu. aditza. (Antzuola) "Desalar una cosa que está salada." (Izag Antz).
gesaltza, gesaltzaie. izena. (Aramaio) "Elur erdi-urtu eta zapaldua dagoen lekua. Gesaltzaie: edurre urtu danien, ure eta edurre, plisti-plasta." (Orm Aram). Sin. gesal. Ik. batz.
Getaríxa. izen propioa. Gizurra esan neban Getaríxan, da ni baiño len zan atarixan. (c). esaera. Gezurra erraz zabaltzen dela.
geu. (a). izenordaina. Guren intentsiboa. Geuk, geure, geuretako, geurian... Ik. géure.