Hiztegia
gáldu. 1. galdu. aditza. Perder(se). Testuinguru zabalean erabilia. Hona hemen adibide batzuk: Kotxeko giltzak galdu jat./ Orren amak gerra denporan galdu zeban burua (zoratu)./ Aurten ixa baba guztiak (alperrik) galdu die (hondatu)./ Gazte asko eranak eta erretiro txarrak galtzen dau (hondatu)./ Lapurreta asko einddakua zan itxuria, ta bein kontau jao konfiantzara anaiai; orduan galdu ei zan (bere burua saldu, salatu)./ Bedar txarra nekez galtzen da (desagertu, ezabatu)./ Errekaldeko andra gaztiak umia galdu ei dau (abortoa izan)./ Itxuria juiziuan abogau txarra tokau ero, ta alkar galdu zeben. (hondamendira eraman)./ Udan errez galtzen da esnia (mudatu). Ezizu orren kuidaorik izan, ori ezta galduko eta (ongi moldatu).
Ant. galdu eraiñ. Ik. zurbilddu, mudau. 2. galdu, galdúa. (c). adjektiboa. Desmejorado, -a. Zuen ama gaixua pasau zebanetik oso galdua dago.
3. galdu, galdúa. (c). adjektiboa. Perdido, -a. Elgetako ferixia oso galdua egon zan./ Orduko oitturak galduak dare.
Ik. ardigáldu.
galdumin, galdumiña. izena. "Zerbait/norbait galtzearen pena. Partidua galdu zeben eta galdumiña earra zeukan." (Lar Antz)
galduteiro, galduteirua. (lagunartekoa.) Gaupasa eginda hurrengo egunean tragoa eskuan duela noraezean dabilena. (argot) Makiña bat galduteiro jauan gaztetxe aurrian goizeko zortziretan. (TSE Berb). Sin. gaupasero.
1. galera. 1. galera, galería. (c). izena. Pérdida. Naparruako baserrittarrak galera aundixak eukittue txingorra ta arrixakin.
2. galera, galería. (c). izena. Jenero batean aprobetxagarria ez den partea. Harakintzan, adibidez, saltzekoak ez diren parteak: larrua, tripak, seboa, etab.; fruituetan, ustelak, nanoak... Lo no aprovechable de un género. Txal ederra da, baiña galera asko dauka./ Eneban uste aurten patatiak ainbeste galera eukiko zebanik.
2. gálera, gáleria. (d). izena. Bi ardatzeko gurdia. Hemen ez omen da asko ezagutu. Izena orrek galeria. Bi ardatzekuak dienian, ba ikusten dalako Araban eta zerian ba, joño, galeria eruan juek, galerakaa bat. Bitorixara ferixara etortzen zittuztan patatiakin da irixekin; galeran ekartzen juen. Baiña emen bertan geuk ibilli galeraik e... Algadoneran zuan bat algadoi-balak erabiltzeko-ta. Don.
komentario 1
galeríxa, galerixía. (d). izena. Minazuloko beso bakoitza. Galería de una mina. Ieltsuan be galerixak jeztan, ara-ta, ona-ta, bestera-ta. Don.
Ik. mina-zúlo.
galikara, galikarak. izena. (Eibar) GALIKUAK. "Gaitz benereoa, purgazioak. Chancro blando." Arek izan zittuan galikuak, arek! (AAG Eibes). Arek izan zittuan galikuak, arek!
galóndo, galondúa. (c). izena. Garia egon berri den soroa. La pieza en la que acaba de haber un sembrado de trigo. Udazkenian galonduan arbixa ereitten zuan.
galopan. adberbioa. (Eibar) Al galope. Entzun da galopan etorri da, bertan bera dana lagata. (AAG Eibes)
galtzáiru, galtzairúa. (b). izena. Altzairua. Acero. Galtzairuzko sukaldia jarri dabe.
Gogortasunaren irudia ere bada: Galtzairua baiño buru gogorraua dauka.
galtzairútu. (d). aditza. Altzairatu. Errementaritzan, burdinazko tresna bati altzairua erantsi, erresistentzia gehiago eduki dezan. Acerar. Geo galtzairutu ta bai itte zittuan aizkorak, galtzairua ipini, baiña azkoraik ez. Eus./ Atxurra galtzairuttu itte zan, bai, gastau itte zien ba, ta puntan azerua biar, a ifini, da arekin atxurra atzera berrixa. Inaz.