Hiztegia

A | B | C | D | E | F | G | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | X | Z
freskátxona
fuera
freskátxona, freskátxonia. (c). adjektiboa. Arduragabea, freska, baina zentzu despektiboagoaz.   Frescachona. Aspaldixan parrandia besteik eztabiñ e; freskatxona majua eindda ago i. Ik. fresko, -a.
fréskera, fréskeria. (c). izena. Esnea, gazta, haragia eta abar fresko samar, eta euli eta katuetatik babestuta eukitzeko izan ohi zen sare estuz eginiko kaxa.   Fresquera. Nebera ere deitzen omen zitzaion.
frésko. 1. fresko, -a, freskúa. (a). adjektiboa. Fresco, -a. Zerbeza fresko bat erango neuke. 2. fresko. (a). adberbioa. Fresco. Gaur fresko eitten dau. 3. fresko, -a, fréskua, -ia. (c). adjektiboa. Arduragabe xamarra. Ez du konnotazio oso despektiborik.   Frescales. Gaur neska batekin da biar beste batekin; fresko majua eindda ago i./ Biar esamiña eta oinddio estudixatzen asteke. I aiz freskia i./ Semeik gaztenak fresko galanta izen biar ei dau. Ik. freskátxona, freskura.
freskúra. 1. freskura, freskuría. (b). izena. Frescura. Gaur goizian freskura ederra zeuan./ Ederki egoten da freskuran./ Etaraizu esnia freskurara mudau eztaiñ. 2. freskura, freskuría. (c). izena. Ganora falta, patxada larregia.   Cachaza. Ordubatak eta bazkaixa gertatzen asteke; ik daukak ik freskuria.
© Jaione Isazelaia
frikátxa, frikatxía. (d). izena. Tripotxak.   Sangrecilla y tripas de cordero. Gaur frikatxia daukagu jateko. Trípotxak eta frikatxía, biak esaten dira, baina frikatxa /a/ organikoduna da eta singularrean erabiltzen da eta trípotx, berriz, /a/ gabea eta pluralean.
fríxku, fríxkua. (c). izena. . BRÍXKU. Amygdalus persica. Prisco, pavía. Lehen baserri ingurutan baziren frixkuak, baina badirudi galdu egin direla gehienak. Batzuek alberretxikoekin konfunditzen dute. Ik. albérretxiko.
© Gorka Ortega
fríztixa, fríztixia. (d). izena. PÍZTIXA, PRÍZTIXA. Piztia.   "Dícese de todo animal que se supone dañino." (Etxba Eib). Patata-landara pillia dago sustarra janda. Eztakitt nik ze friztixa dabillen. /a/ organikorik gabe ere entzun daitezke: frizti, pizti, prizti.
fróntal, frontála. (d). izena. Etxearen egituran hormatik hormara, ezkerrekotik eskumakora doazen habeak.   Tirante viga. Don.k tijera-zapata deitzen dio frontal nagusiari, tijerakoari, eta behekoei frontal. Ik. tíjera.
frontóe, -i, frontóia. (a). izena. Frontón.
frotáu. (b). du aditza. Frotar, tratándose de ropa, principalmente. Frotau geixao zerian bada, ta ostera eskuan baldin bada zikiña kentzeko “igurtzik ori gogor”. Erropan bada ba frotau. Don. Ik. igurtzi.
frúta, frutía. (a). izena. Fruta.
frútu, frutúa. (b). izena. Fruto. Euskerazko klasiak eztakitt zenbateraiñoko frutua emongo daben.
fuan. Ik. joán.
fúbol, fubóla. (a). izena. Fútbol. Ik. foball.
fubolísta, fubolistía. (a). izena. Futbolista.
fubol-partídu, fubol-partidúa. (a). izena. Partido de fútbol. Fubol-partidua jokatu dou. Baita: partido-fubola jokatu dou. Sin. partídu-fúbol.
fu eiñ. (a). aditza. (haur hizkera.) Putz egin.   Soplar. Ein fu, zopia berua dago ta.
fuen. Ik. joán.
fuénte, fuéntia. (b). izena. Fuente (ontzia).