Hiztegia
bazkáloste, bazkálostia. (b). izena. Bazkariaren ondorengo denbora (hirurak aldera arte-edo astegunean). El tiempo después de comer. Bazkalostian kartetan ibilli giñan. Sin. bazkálondo. Ant. bazkálaurre. Ik. afáloste.
bazkálosteko, bazkálostekua. (b). izena. Siesta. Bazkalosteko edarra bota biot gaur. Siesta ere esaten da. Josu Oregiri bixáo, bixáua entzun izan diogu, baina geuk ez diogu Bergaran beste inori entzun; bai, ostera, Leintz eta Oñati aldean.
báztar, baztárra. (a). izena. Bazterra. Rincón, orilla. Sukalde baztarrian dago eskobia./ Kendu zaittez baztarrera, autua dator ta. Lurralde zentzua ere badu halakoetan: Ori baztar asko ikusittakua da./ Munduak baztarrak zabalak dauzkala... Esaldi hau esan omen zuen baserritik lehenengoz mendi gailurrera igo eta bestaldea ikusi zuen uberar batek. Norde-baztarra da Elosuko auzune baten izena. Ik. nórde. báztarra guztiak. (c). Bazter guztiak. Hala esaten da, a eta guzti, arraroa badirudi ere. Baztarra guztiak endreau bia dittue/ Berbakizun aundixak emon zituan trabes arek eta baztarra guztietan izan ei ziran iñolazko trabesak. (SM Zirik) BAZTARRA GUZTIAK IKUSI, NAASTU, ARROTU, etab. baztarrak artu. (c). Soro baten bazterrak txukun landu.
baztar-naástaille, baztar-naastaillía. (c). adjektiboa. Liante, embrollador. Bere denpora guztian izan dok baztar-naastaille bat.
Baita baztarrak-naastaille. Ik. naastáille.
baztártu. (a). da-du aditza. Baztertu. Arrinconar, apartar(se). Partiduan baztartuta dauke./ Ori ori Hilario, atzera ta baztartu!
1. be. (a). juntagailua. PE. Ere. También, etc. Anaia be katarruakin dago Zu(k) pe badakizu ori./ Esan zostan zenba(t) pe baiña enaiz akordatzen /t/ eta /k/ren ondoren /p/ bihurtzen da: Zu(k) pe badakizu ori./ Esan zostan zenba(t) pe baiña enaiz akordatzen. Ik. ere.
2. be. 1. be, béia. (a). izena. La parte inferior, suelo, piso; abajo. Kotxe orrek beiak izurrauta jauzkak./ Be barrixa sartu bia jotsau kuartuai. /e/ luzea, ia bee. Beian, beeko, beetik, bera, berutz, beraiño... Ik. ázpi. be-béian. (b). adberbioa. Behe-behean. Ganauak an be-beian dabitz.
beia jo. 1. beia jo. esapidea. Goiak behea jo. Derrumbarse
Asentzio azpiko basarri geixenak beia jota dare. 2. beia jo. esapidea. Desmoralizarse. Semia il jakonetik beia jota dao. (Lar Antz) Sin. burua ezin jaso. 2. be, béiak. (c). izena. Behe aldeko lurrak. Las tierras del valle. Beetan lurrak lenao sikatzen die goittan baiño./ Onek beiok eztie onak paguandako. Goiren oposizioan, normalean.
3. be, béiak. (b). izena. Los bajos. Kotxiak beiak izurrauta dauzka.
beálde. 1. bealde, bealdía. (c). izena. Behe partea. Bealdian laiñua eta goialdian euzkixa. Ant. goialde. 2. bealde, bealdía. (c). izena. Gipuzkeraz egiten den lurraldea: Beterri, Gipuzkoako kostaldea, Goierri (?)... Ez da oso zehatza. Zakilla be or bealdera ta esaten da, baiña guk geuk zilla. Don./ Emen ez, ori or bealdian esaten da. Don.
bealdéko, bealdekúa. (c). izenlaguna. Gipuzkoa aldekoa edo. (Ez Deba Ibarrekoa). Bealdeko euskera deitu ohi zaio gipuzkerari. Bealdeko euskeria eitten zeban nerekin zeuan mutillak./ Eztakitt nungua dan, baiña bealdekua izan bia dau euskeriagaittik. Ik. beetar, goiálde.
bedán, bedána. (d). izena. (Eibar) BERAN. Zizel estu eta kurbatua kanalen barruak lantzeko. Cincel estrecho y curvado para labrar ranuras. Bedanakin egin biarreko zeregiñ asko ziran, fresadoria agertu baiño leen. (Etxba Eib). Ori kanal barruori sakon dagok eta beranakiñ artu biar jok. (SM Burdin)
2. bedar, bedarra. (d). adjektiboa. (Eibar) Meharra, estua. "Estrecho. Onerako bidia oso bedarra; txarrerakua zabala.
bedar errailla, bedar erraillia. izena. (Antzuola) Batutako belar ilara. "Bedar ondo sail bat batu eta batuez batuez erraillia itten da, eta gero errailla artatik burdixa kargatzen zan." (Lar Antz)
bedar gógor, bedar gogórra. (d). izena. . Zenbait informantek izena ezagutzen duen arren, inork ez du argitu zein landareri dagokion.
